Aan de Friesestraatweg in Groningen vinden we De Ommelanden  en grenst aan de Groningen wijk Paddepoel. De Ommelanden, voorheen een melkfabriek, is nu een begrip in Groningen en vandaag de dag een prachtig kantorenpark.

 

Melk in blik
Tot 29 september 1995 was de melkfabriek “De Ommelanden” in functie als fabrikant van gecondenseerde melk in blik. Koemelk werd onder vacuüm verhit, waardoor het water verdampte en vervolgens werd de ‘ingedikte melk’ in blik gesteriliseerd.

Het product van “De Ommelanden” was in Nederland tamelijk onbekend, toch werd het vanuit de fabriek via de Eemshaven rechtstreeks geëxporteerd naar afzetmarket over de gehele wereld, van Afrika tot Hong Kong.

De melkfabriek kende een roerig bestaan. In 1906 werd er een vestiging van de Coöperatieve Melkinrichting Stad en Lande op de locatie gevestigd welke goed draaide. Uit een verslag over 1916 lezen we, dat er ruim 11 miljoen kilogram melk werd verwerkt “tot prima producten tegen de meest zuinigen prijs. Melkpoeder werd verscheept naar Nederlandsch- en Britsch-Indië, naar Engeland en Amerika en bovendien vervoerd naar België”.

Een roerig bestaan
In 1923 viel het doek voor Stad en Lande als gevolg van onvoldoende financiële draagkracht en slecht beheer. Een faillisement bleek niet te voorkomen. De Friese Bond van Coöperatieve Zuivelfabrieken kregen de gebouwen, het terrein en de inventaris voor fl. 271.350,– in handen en zagen mogelijkheden voor een voortzetting van de fabriek, zodat op 20 februari 1924 de definitieve oprichting van de melkfabriek “De Ommelanden” van de grond kwam.
In 1925 bedroeg de aanvoer van melk bijna 7 miljoen kilo en in 1928 werd al ruim 13 miljoen kilo melk verwerkt. “De Ommelanden” ontwikkelde zich verder en verder, in die twintiger jaren werd ook een begin gemaakt met de fabricage van blikjes ten behoeve van de gecondenserde melk. In 1937 kwam er al bijna 29 miljoen kilo melk de fabriek binnen, twee jaar daarna al 31 miljoen kilo. Na de oorlog kwam het bedrijf andermaal in de lift. In het boekjaar 1952/1953 werd er 50 miljoen kilo melk verwerkt.

Een van de langste stakingen uit de geschiedenis
In 1952 brak er bij het bedrijf een staking uit die uit zou groeien tot een van de hardste gevechten uit de geschiedenis van de Nederlandse vakbeweging; een staking die maar liefst 9 maanden duurde. De regisseurs van de verbeten strijd waren Sake van der Ploeg als secretaris van de Algemene Nederlandse Agrarische Bedrijfsbond (ANAB) en Feike de Boer, directeur van De Ommelanden. Feitelijke oorzaak van de staking was het ontbreken van een goede pensioenregeling. Halverwege 1953 waren de beide partijen – stakers en directie – de patstelling beu en werd aan de onderhandelingstafel een akkoord gesloten; een van de langste stakingen uit de nederlandse historie was voorbij.

Tweede-Kamercommissie op De Ommelanden
De gevolgen van de staking zijn overigens niet gering geweest. Niet alleen ging het om erkenning van de vakbonden. Het ging ook om de zuivel-CAO, want was de staking verloren gegaan dan was die hele CAO op losse schroeven komen te staan. De situatie van De Ommelanden is in latere dagen nauwlettend gevolgd door derden. Toen een Tweede-Kamercommissie bezig was met de nieuwe wet op de Ondernemingsraden, is men bij De Ommelanden geweest om te zien hoe de raad hier werkte. En tijdens een economisch congres van de Universiteit in Groningen werd De Ommelanden als voorbeeld gesteld bij het thema Democratisering van het Bedrijfsleven.

Sluiting van de fabriek
In 1956 werd de zuivelcoöperatie overgenomen door de Friese Coöperatieve Condens Fabriek (CCF) en het Drentse Domo. Daarna kwam de fabriek in 1980 weer helemaal in Friese handen, omdat Domo werd opgenomen in de CCF. Dit bracht veel zekerheid, omdat de fabriek op dat moment ook voor ruim 25 miljoen gulden werd gemoderniseerd.
Vanaf 1990 valt “De Ommelanden” onder Friesland Frico Domo, dat vanaf 1994 onder de holding Friesland Dairy Foods opereert. De laatste jaren kende de fabriek een jaarproductie van 120 miljoen blikjes gecondenseerde melk en een personeelsomvang van 73 mensen. Tot verbazing van velen besloot de FDF directie in 1994 dat De Ommelanden moest sluiten. De productie is in z’n geheel overgeplaatst naar de Friesland-fabriek in Leeuwarden om dat de productie op één locatie voordeliger is voor het concern. Op 29 september 1995 rolden de laatste blikjes gecondenseerde melk in Groningen van de band…….

Bron: De Ommelanden