Fietsend door de Dwingeloosche Heide in het Nationaal Park Dwingelerveld in de provincie Drenthe, zien we op afstand de Dwingeloo Radiotelescoop blinken in de zon.
Met de Dwingeloo Radiotelescoop zijn onder andere twee kleine sterrenstelsels in de buurt van de Melkweg ontdekt die de namen Dwingeloo 1 en Dwingeloo 2 hebben gekregen. In 2009 werd de radiotelescoop als rijksmonument aangewezen.
De Dwingeloo Radiotelescoop is een radiotelescoop met een enkele schotel met een diameter van 25 meter. De telescoop werd in samenwerking met diverse Nederlandse universiteiten gebouwd in 1953 door Werkspoor en Philips.
Het gewicht van de hele constructie is ongeveer 120 ton. De fundering is van beton, waarop een rail is gemonteerd, de azimutrail. Daar overheen lopen vier loopwielen met ongeveer 15 ton druk per wiel. De loopwielen dragen de hele constructie. Alle kabels komen de installatie binnen via een spil. De grote parabolische reflector (vaak “spiegel” genoemd) wordt gedraaid door drie motoren, een voor de azimut en twee voor de elevatie.. Aan de voorkant van de spiegel zit een focusbox waarin de ontvangstapparatuur zit verwerkt. De gegevens die daar worden opgevangen gaan dan naar de computers die opgesteld zijn in een behuizing achter de schotel.
Sinds 1998 werd deze radiotelescoop niet meer wetenschappelijk gebruikt en raakte hij in onbruik. Er werd geen onderhoud meer aan gepleegd. Om te voorkomen dat de telescoop bij sterke wind beschadigd zou raken, stond hij permanent in stormstand geparkeerd, ook wel badkuipstand genoemd. Doordat er geen onderhoud meer werd gepleegd begon de installatie te roesten, en vormden vallende stukken metaal een gevaar voor de omgeving. Er werden plannen gemaakt om de installatie te slopen. Op 29 januari 2007 werd de stichting CAMRAS opgericht, die zich met behulp van vrijwilligers inspant om het instrument te restaureren en wederom gereed te maken voor gebruik. Na de restauratie kwam de telescoop — de oudste draaibare van dit formaat ter wereld — ter beschikking van radioamateurs, amateurastronomen en onderwijsinstellingen.
Restauratie
De Dwingeloo Radiotelescoop is sinds 2009 rijksmonument. In 2010 liet de beheerder van de telescoop ASTRON de DRT tevens erkennen als industrieel erfgoedmonument. In 2011 kende de overheid meer dan 880.000 euro subsidie toe voor een flinke opknapbeurt. Daarmee werd in juni 2012 begonnen. Op zaterdag 28 april 2012 werd de radiotelescoop symbolisch uitgezet door wethouder Kleine Deters van de gemeente Westerveld en op 5 juni 2012 werd de 25 meter brede en 38.000 kilo wegende schotel van de toren af gehesen en op een speciaal daarvoor ontworpen bok geplaatst. Deze stond op de funderingsblokken waarop de schotel in 1954-1956 was gebouwd. Hier werd een tent omheen gebouwd, zodat de telescoop gezandstraald en gecoat kon worden. Op 19 november 2012 werd de schotel weer in de toren opgehangen. Ook werden de controle- en machinekamer gerestaureerd en werd er een glasvezelverbinding gerealiseerd. Op 12 september 2013 berichtte CAMRAS dat de restauratie was voltooid; de officiële heropening vond plaats op 5 april 2014 in aanwezigheid van de Amerikaanse astrofysicus en Nobelprijswinnaar Joseph Hooton Taylor.
Bron: Wikipedia