In de zomer van 2011 heb ik kennis mogen maken met het mooie Limburg. In de plaats Houthem is een prachtige beschilderde kerk te bewonderen, de kerk van St. Gerlachus.

Alle foto’s van Houthem: klik hier

De geschiedenis van de kerk van St. Gerlachus begint al kort na de dood van de heilige, rond 1200. Op de plek waar Gerlachus in Houthem geleefd had werd een Norbertinessenklooster gesticht. In dezelfde tijd wordt er melding gemaakt van een kapel in Houthem, gewijd aan de H. Martinus, waar de mis gelezen werd. Houthem is zeker al van 1600 een zelfstandige parochie, die los stond van het klooster en de kloosterkerk, de huidige kerk van St.Gerlachus. In 1793, dus nog net voor de Fransen hier arriveerden en Houthem tot de Oostenrijkse Nederlanden behoorde, hief de Oostenrijkse keizer Josef II alle contemplatieve orden op en verdwenen de zusters voor goed uit Houthem. Het gebouwencomplex, inclusief de kerk (de stiftskerk of kloosterkerk), was toen al verlaten en bleef leeg achter. De huidige kerk werd gebouwd in 1720 op de plek van haar voorgangster. In 1751 beschilderde de Duitse barokschilder Johan Adam Schöpf fresco’s in het hele interieur van de kerk wat uniek is voor Nederland. Nadat kerk en klooster in 1786 waren verlaten werd ze in 1808 door de familie Schoenmaekers gerestaureerd en overgedragen aan de gemeente Houthem.

In 1872-1873 wordt op kosten van Petrus Regout uit Maastricht de hele kerk overgeschilderd door J. Stroucken uit Roermond en J. van den Dijck uit Maastricht. Regout steunt ook bij de restauratie van plafond en toren van de kerk. Jhr.Mr. van Kessenich en zijn vrouw schenken de kerk ieder een kerkklok. In 1897 worden de sterk beschadigde frescotaferelen in de noordwand vervangen door schilderijen op doek, vervaardigd door Herman Bröcker uit den Haag. In 1961 stort een gedeelte van de kroonlijst in de zuidwand van het kerkgebouw in en een jaar later start een grootscheepse bouwkundige restauratie. In 1970 blijkt uit onderzoek, dat restauratie van de fresco’s van Schöpf mogelijk is en men begint in 1971 de overschilderingen van Stroucken en van den Dijck te verwijderen. Het werk van Schöpf uit 1751 en de restauratie daarvan in 1808 door Hermans worden weer zichtbaar. In latere fasen is o.a. een deel van het bladgoud vernieuwd. In 2004 startte opnieuw een grootscheepse restauratie.